نهج الفصاحه: مجموعه کلمات قصار حضرت رسول (ص)

شادروان ابوالقاسم پوینده می گوید:
بزرگى و توانائى روح را از آثار آن مى‌توان شناخت. کسانى که در جهان کارهاى بزرگ و شگفت انگیز انجام داده‌اند اعمالشان بر بزرگى و توانائى روحشان شاهدى صادق است. از این میانه آن‌ها که اعمال بزرگ و حیرت‌انگیزشان مایۀ بهبود و کمال و صلاح انسانیت شده در مرحلۀ عظمت و نبوغ، در صف اوّل جاى دارند و از سایر بزرگان جهان ممتازند. اینان در میان فرزندان انسان مانند خورشید در میان ستارگانند که با حرارت و نور و نیروى خود زندگى و نظم معنوى جهان را از زوال و آشفتگى حفظ مى‌کنند و رفتار و گفتارشان براى راهنمائى کسان، به کمال مطلوب انسانیت و رها ساختن بیخبران از بند هوى و پاى بند شهوت بهترین وسیله است.
در ظلمتکدۀ جهان که حقیقت با اوهام و ظنون آمیخته و راه از چاه هویدا نیست و از تصادم امیال و وظایف و قیود در هر قدم هزاران پیچ و خم و پرتگاه در پیش است، براى فرار از حیرت و گمراهى، بناچار دلیل راهى باید جست و به پرتو او این راه سخت و پر خطر را آسان و بى‌خطر پیمود.
این کار از همه کس ساخته نیست. اگر رهسپرى، مشکل و پر خطر باشد محققا رهبرى، هزار بار مشکلتر است. طینتى پاک باید و گوهرى اصیل و روحى چون کوه استوار و همّتى چون آسمان بلند و حوصله‌اى چون دریا وسیع و از همۀ اینها مهمتر، دلى باید از شوق لبریز و سرى از عشق پر شور و روحى از پرتو غیب، روشن تا به نیروى شوق و رهنمائى عشق و پرتو غیب، راه ازچاه باز شناسد و از تاریکى نجات یابد و آنگاه گمشدگان مسالک را از مهالک برهاند و به سر منزل مقصود برساند.
سخن خوب و مؤثر آنست که در دل نفوذ کند و روح را از تاریکى و زشتى و پلیدى برهاند و از پستى و فرو افتادگى اوج دهد و در افقى وسیع و با صفا که به نور ایمان روشن است سر دهد. روحى که ایمان ندارد سخنى چنین مؤثر و نافذ از او بوجود نمى‌آید زیرا در پیش اهل نظر مسلم است که عطاکنندۀ شىء فاقد آن نیست و طبعا فاقد شىء عطاکنندۀ آن نتواند بود، یعنى آنکه یقین ندارد دیگران را به یقین نمى‌رساند و آنکه کور است از عصا کشى دیگران ناتوانست.

مرداد  ١٣٢۴  ابو القاسم پاینده